Thuật ngữ chạy bộ - phần 3

Thuật ngữ chạy bộ – Những điều cần biết (Phần 3)

Thuật ngữ chạy bộ là những từ thường được nhắc đến trong quá trình tập luyện hoặc khi tham gia các giải chạy.

Endorphin – Thuật ngữ chạy bộ

Các chất hóa học trong não từ lâu được cho là tạo ra “cảm giác hưng phấn khi chạy”, cảm giác phấn khích mà những người chạy bộ cho biết đã trải qua. Theo các nghiên cứu gần đây, cảm giác này là do endocannabinoid, các phân tử do cơ thể tạo ra, được cho là có tác dụng giảm đau và lo lắng cũng như thúc đẩy sức khỏe.

Gel năng lượng – Thuật ngữ chạy bộ

Gel năng lượng là thực phẩm chức năng, là một gói nhỏ tiện dụng chứa một liều carbohydrate, chất điện giải cô đặc và đôi khi là caffeine, được sản xuất để cung cấp nhanh cho người dùng nguồn năng lượng khi cần nhất.

Fartlek – Thuật ngữ chạy bộ

Là từ chỉ tốc độ nhanh, để nói rằng bạn có thể chạy nhanh bất cứ khi nào bạn muốn mà không cần đồng hồ bấm giờ! Khi chạy fartlek, về cơ bản bạn đang nhảy ô với tốc độ của mình, nhảy từ tốc độ nhanh sang tốc độ vừa phải bất cứ khi nào bạn muốn.

Marathon toàn phần (FM) – Thuật ngữ chạy bộ

Là cuộc đua chạy bộ đường dài 42,195 km. Bạn có thể hoàn thành bằng cách chạy hết chặng đường hoặc kết hợp đi bộ. Đó là cuộc đua của bạn, nên bạn là người quyết định tốc độ của mình!

Glycogen – Thuật ngữ chạy bộ

Là dạng carbohydrate được lưu trữ trong cơ và gan của bạn, được chuyển hóa thành glucose để tạo năng lượng trong quá trình tập luyện. Lượng glycogen được lưu trữ phụ thuộc vào mức độ tập luyện và lượng carbohydrate trong chế độ ăn uống của bạn. Glycogen được lưu trữ (để có thể sử dụng trong cuộc đua) tăng lên trong thời gian nạp carbohydrate.

GPS/GPX – Thuật ngữ chạy bộ

Với đồng hồ GPS và ứng dụng điện thoại, bạn có thể theo dõi mọi bước chân của mình, cho dù bạn đang chạy trên vỉa hè hay chạy trên đường mòn. Trong hầu hết các trường hợp, những người tổ chức sự kiện chạy đường mòn cung cấp cho người tham gia các tệp GPX (Định dạng trao đổi GPS), cung cấp dữ liệu địa lý cần thiết như điểm dừng, đường chạy và toàn bộ tuyến đường, đặc biệt là có những đoạn đường mòn không có người điều hướng, cần kỹ năng điều hướng cá nhân.

Bán marathon (HM) – Thuật ngữ chạy bộ

Bán marathon là giải chạy có độ dài đường bằng một nửa của FM, được đánh giá là vừa phải! Với quãng đường 21,0975 km, đây là sự kết hợp hoàn hảo giữa thử thách và niềm vui. Bán marathon được đánh giá là mục tiêu có thể đạt được cho những người chạy ở mọi cấp độ.

Gân kheo – Thuật ngữ chạy bộ

Các cơ dài dọc theo mặt sau của chân bạn. Gân kheo khỏe mạnh, dẻo dai rất quan trọng để bạn chạy tốt nhất, vì chúng giúp uốn cong đầu gối và duỗi hông. Gân kheo yếu hoặc căng sẽ khiến thao tác chạy chuyển sang các bộ phận cơ thể khác không được trang bị tốt cho mục đích này. Những người mới chạy, mà trước đó công việc thường ngồi nhiều thì nên đưa các bài tập tăng cường sức chạy và độ dẻo dai của gân kheo vào thói quen ngay từ khi bắt đầu chạy.

Nhịp tim – Thuật ngữ chạy bộ

Là số lần tim bạn đập trong một phút. Luyện tập theo nhịp tim cho thấy có nhiều biến số ảnh hưởng đến cảm giác của bạn từ ngày này sang ngày khác. Điều này giúp theo dõi mức độ duy trì tập luyện của bạn tốt hơn, so với việc chỉ đánh giá tốc độ của bạn. Điều quan trọng là phải biết nhịp tim tối đa của bạn là bao nhiêu; một khi bạn biết điều đó, bạn có thể tìm ra phạm vi nhịp tim tương ứng với mức độ tập luyện mà bạn muốn cho một lần chạy nhất định.

Hình minh họa
Hình minh họa

Chỉ số nhiệt – Thuật ngữ chạy bộ

Là phép đo kết hợp giữa nhiệt độ và độ ẩm cho biết cảm giác nóng như thế nào khi ở ngoài trời. Khi độ ẩm cao, nó làm suy yếu khả năng đổ mồ hôi của cơ thể do cơ chế tự làm mát của cơ thể, dẫn đến cơ thể giữ nhiệt nhiều hơn và nguy hiểm hơn khi ở ngoài trời. Độ ẩm cao cũng làm tăng nguy cơ mắc các tình trạng như chuột rút do nóng, kiệt sức do nóng và say nắng.

Bài tập trên đồi – Thuật ngữ chạy bộ

Một bài tập bao gồm chạy nước rút lên dốc nhanh, chạy bộ xuống dốc với tốc độ dễ dàng để phục hồi, sau đó lặp lại chuỗi động tác. Người ta cho rằng đây là một cách hiệu quả để tăng cường sức mạnh, tốc độ và khả năng dẻo dai của chân. Bài tập lên xuống dốc giúp giảm nguy cơ chấn thương vì nó hạn chế thời gian chạy nhanh và vì độ dốc làm giảm khoảng cách mà bàn chân bạn phải chạm đất, giảm tác động của mỗi bước chân.

Hình minh họa
Hình minh họa

Tắm nước đá – Thuật ngữ chạy bộ

Thường được thực hiện sau khi chạy đường dài, đua xe và tập luyện vất vả. Việc tắm nước đá gồm việc ngâm chân trong nước đá trong 15 đến 20 phút, sẽ làm co mạch máu và làm giảm hoạt động trao đổi chất, giúp giảm sưng và phân hủy mô. Khi bạn ra khỏi nước lạnh, các mô bên dưới sẽ ấm lên, khiến máu lưu thông nhanh hơn, giúp loại bỏ các chất thải ra khỏi tế bào.

Dải chậu chày – Thuật ngữ chạy bộ

Là dải xơ dày kết nối hông và đầu gối của bạn. Nó giúp uốn cong và xoay hông, ổn định và duỗi đầu gối. Nó có thể dễ bị căng, dẫn đến hội chứng dải chậu chày (ITBS) nếu bạn tăng quãng đường chạy quá nhanh. Dải chậu chày cũng thường bị kích thích ở chân hướng ra xa nếu bạn thường xuyên chạy trên đường nghiêng.

Luyện chạy biến tốc – Thuật ngữ chạy bộ

Về mặt kỹ thuật, bài tập này đề cập đến thời gian bạn dành để phục hồi giữa các phân đoạn tốc độ. Nhưng thuật ngữ này thường được sử dụng để chỉ các bài tập chạy bộ nói chung hoặc các đợt chạy nhanh.

Vòng lặp – Thuật ngữ chạy bộ

Vòng lặp là một tuyến đường bắt đầu và kết thúc tại cùng một địa điểm hoặc kết nối với một tuyến đường chạy khác quay trở lại điểm bắt đầu, tạo thành một vòng tròn hoặc vòng lặp hoàn chỉnh.

Hình minh họa
Hình minh họa

LSD – Thuật ngữ chạy bộ

Là bài chạy dài tốc độ chậm. Đây là bài luyện tập mà bạn chạy với tốc độ thoải mái, giúp xây dựng sức bền, cải thiện thể lực tim mạch và chuẩn bị tinh thần cho bạn trong các cuộc đua dài hơn hoặc các cuộc chạy nhiều thử thách bằng cách giúp cơ thể bạn làm quen với việc dành nhiều thời gian đứng trên đôi chân của mình.

Chủ nghĩa tối giản – Thuật ngữ chạy bộ

Đây là phong trào không sử dụng những mẫu giày có đệm dày, gót dày được nhiều người áp dụng trong vài thập kỷ qua. Những người theo phong trào này cho rằng những mẫu giày thấp hơn, nhẹ hơn giúp dáng giày đẹp hơn, tự nhiên hơn sau khi đã chạy quen. Tuy nhiên một số người chạy bộ giày kinh nghiệm nhận thấy rằng khi chạy bộ với nhiều loại giày khác nhau, bao gồm cả một số mẫu giày tối giản, sẽ mang lại kết quả tốt hơn là chạy toàn bộ quãng đường với cùng một đôi giày.

Phân chia tốc độ – Thuật ngữ chạy bộ

Chạy nửa sau của cuộc đua nhanh hơn nửa đầu.

Dụng cụ chỉnh hình – Thuật ngữ chạy bộ

Là thiết bị đeo bên trong giày chạy để giúp điều trị hoặc ngăn ngừa chấn thương. Dụng cụ chỉnh hình có thể cứng hoặc mềm và có chiều dài khác nhau, tùy thuộc vào loại chấn thương cần được hỗ trợ. Bạn chỉ nên đeo dụng cụ chỉnh hình nếu được chuyên gia y học thể thao khuyên dùng, để nhằm giải quyết tình trạng mất cân bằng hoặc điểm yếu tiềm ẩn cụ thể.

Chạy ra và quay lại – Thuật ngữ chạy bộ

Đây là bài tập bao gồm chạy ra đến một điểm quay đầu, sau đó chạy trở lại điểm xuất phát. Chạy ra và quay lại là một cách thuận tiện để chạy ở những địa điểm lạ. Đây cũng là một lựa chọn tốt khi bạn đang cố gắng chạy xa hơn một chút so với trước đây, vì bạn không có tùy chọn cắt ngắn quãng đường chạy.

Chấn thương do chạy quá mức – Thuật ngữ chạy bộ

Bất kỳ chấn thương nào đều có thể xảy ra do chạy quá nhiều trước khi cơ thể sẵn sàng. Ví dụ về các chấn thương do chạy quá mức phổ biến ở người chạy bộ bao gồm đầu gối của người chạy bộ, hội chứng dây chằng chéo trước và viêm cân gan chân.

Tập luyện quá sức – Thuật ngữ chạy bộ

Sự suy giảm hiệu suất xảy ra khi cơ thể bị đẩy quá mức khả năng phục hồi của nó. Điều này có thể dẫn đến mệt mỏi, tập luyện không hiệu quả, thành tích kém trong cuộc đua, cáu kỉnh và mất hứng thú với việc chạy bộ. Tập luyện quá sức nghiêm trọng có thể gây rối loạn giấc ngủ, suy giảm chức năng miễn dịch, chán ăn và ngừng kinh nguyệt ở phụ nữ.

Pace – Thuật ngữ chạy bộ

Còn gọi là nhịp chạy. Pace là tốc độ bạn di chuyển, thường được đo bằng phút trên dặm hoặc kilômét trên giờ. Pace có thể thay đổi tùy thuộc vào các yếu tố như địa hình, thời tiết và cảm giác của người chạy vào bất kỳ ngày nào. Cho dù bạn đang hướng đến một cuộc chạy bộ thư giãn hay theo đuổi kỷ lục cá nhân, việc theo dõi pace của mình sẽ giúp bạn duy trì sự kiểm soát và đi đúng hướng trong quá trình chạy.